Flash üzerine: Apple ve Adobe

Son zamanlarda Apple ve Adobe firmaları arasında bir tartışma almış başını gitmiş durumda. Tartışmanın konusu ise Adobe firmasının bir ürünü olan Flash. Web sitelerinde görmeye ve kullanmaya alışık olduğumuz Flash’ın, Apple’ın son birkaç senede piyasaya sürdüğü iPhone ve iPad’de desteklenmemesi, ve Apple’ın Flash’ı yeni MacBook Air’de de yüklü olarak satışa sunmaması tartışmanın temelini oluşturuyor. Adobe, kendilerine karşı negatif bir kampanya yürüttüğü gerekçesiyle Apple’ı suçlarken, Apple ise Flash’ın yeteri kadar iyi olmaması ve kendi ürünlerini olumsuz olarak etkilemesi sebebiyle alternatifleri değerlendiriyor.

Detaylara girmeden önce kısaca Flash’ın ne olduğuna kısaca değinelim. Flash, web sitelerine animasyon, video ve interaktivite eklemeye yarayan ve bu işin kendi üzerinde yapılmasını sağlayan bir platform. Yani web sitelerinde Flash ile geliştirilen şeyleri görüntüleyebilmek için bir Flash oynatıcıya (Flash Player) ihtiyacımız var. Bunu da ya kendimiz download ediyoruz ve yüklüyoruz, ya da bizim için bilgisayarımızla yüklü geliyor, gerektiğinde güncelliyoruz. Dolayısıyla flash, bir web standardı olmaktan ziyade, Adobe bünyesinde geliştirilen ve kullanmak için ek bir yazılım yüklenmesi gereken bir platform.

İşte sorun da tam olarak burada aslında. Flash’ın çalışması için yüklenmesi gerekli olan ek yazılım yeterince iyi değil, hatta problemli… Bilgisayarı yoruyor, fazla işlemci gücüne ihtiyaç duyuyor, çökmelere sebebiyet veriyor (tarayıcımızın kilitlenmesi veya yavaş çalışmasının sebepleri arasında başlarda), sistem performansını düşürüyor, pil ömrünü azaltıyor, güvenlik açıkları oluşturuyor… Bu ve daha pek çok sebeple Apple, mobil olarak tanımladığı ürünlerinde flash’a destek vermekten kaçınıyor. Merak edenler için Apple’ın Nisan 2010’da kendi web sitesinde ingilizce olarak paylaştığı ‘Flash üzerine düşünceler’ (Thoughts on Flash) başlıklı yazıya göz atabilirler.

İşte bu sebepler Apple, iPhone’da Flash’ı desteklemiyor. Doğru bir kullanıcı deneyimi yaratılamaması, dokunmatik ekran için Flash’ın optimize edilmemesi, pil ömrünü inanılmaz şekilde kısaltması ve çökmelere sebebiyet vermesi sebepleriyle iPhone’da Flash’a izin vermeyen Apple senelerdir eleştirilse de destekçilerinin sayısı da her geçen gün artıyor.

iPad’de de aynı sebeplerle Flash desteği sunmayan Apple, iPad’deki pil ömrü ve kullanıcı deneyiminin çok yukarıda olması sebebiyle Flash olmadan da web deneyiminin iyi olacağını kanıtladı diyebiliriz sanırım.

Zaten hararetli olan bu tartışmalara tuz biber eken son gelişme de Flash’ın yeni MacBook Air’de yüklü gelmemesi. Yine pek çokları tarafından tartışılan bu kararın da arkasında bir çok sebep var. Yukarıda iPhone ve iPad için sayılanlara ek olarak, MacBook Air ile yapılan son pil ömrü testlerini paylaşmak belki de konuyu en iyi şekilde özetleyebilir. Testlere göre Flash yüklü bir MacBook Air’in pil ömrü 4 saati buluyorken, Flash kullanılmadığında ise 6 saate çıkıyor! Yani web sitelerinde flash kullanan öğeler çalıştırılmadığı zaman pil ömründe tamı tamına %50’lik bir artış yakalanabiliyor!

Bir diğer önemli gelişme ise güvenlik konusunda… Geçtiğimiz ay içerisinde Mac işletim sistemi OS X’in yeni sürümü olan 10.6.5’in yayınladığını duyurmuştuk. Bu güncelleme paketinde yer alan 141 güncelleme ve yamanın %42’sinin Flash üzerine olması sanıyorum ki Flash’ın ne büyük dert olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Bu da Apple’ın iPhone, iPod Touch, iPad ve belki de tüm ürünlerinden Flash ve benzeri üçüncü parti yazılımları kaldırmak ya da kontrollü bir şekilde sisteme entegre etmek istediğini ortaya koyuyor diyebiliriz.

Peki Apple, Flash’a veya diğerlerine alternatif sunuyor mu? Apple bu konuyu elbette kestirip atmıyor, ve hem bir web standardı olan ve sektördeki büyük oyuncular tarafından desteklenen HTML5’in kullanılmasını öneriyor. HTML5 sayesinde Flash yüklemeden de zengin içerikler üretilebiliyor, videolar görüntülenebiliyor, oyunlar oynanabiliyor ve belki de en önemlisi bir web standardı kullanıldığı için tüm bunlar ek bir uygulama yüklemeye ve bunu da sürekli güncellemeye gerek bırakmıyor. HTML5 ile ilgili daha detaylı bilgi almak için Wikipedia’nın ingilizce ve türkçe kaynaklarına göz atmak mümkün.

Bir diğer alternatif olarak da elbette Apple’ın kendi uygulama dükkanı olan AppStore’u örnek gösterebiliriz. Apple’ın koyduğu kurallar ve testler çerçevesinde geliştirilen uygulamalara izin verdiği AppStore tamamen güvenli ve yasal uygulamalardan oluşuyor. Kullanıcıyı kandıran, güvenlik açığı oluşturan, iPhone’a zarar verebilecek herhangi bir uygulama AppStore’da yer alamıyor. Bu şekilde AppStore hem güvenilir, hem de kullanıcıların keyifle içerisinde dolaşabildiği ve uygulamaları deneyebildiği bir platform olma özelliğini koruyabiliyor. Bu konuda çok daha detaylı bilgiyi ve en doğru yönlendirmelere iPhoneTurkey.biz blogunda yer alan AppStore ve AppStore Uygulamaları ve Ücretlendirme yazılarından erişebiliyoruz.

Toparlamak gerekirse, Apple ve Adobe arasındaki bu tartışma kolay kolay küllenecek gibi görünmüyor. Ancak seneler ilerledikçe web’de Flash’a olan bağımlılığın gittikçe azaldığı bir gerçek. Mobil cihazlar konusunda ise her ne kadar Android platformu için Flash desteği veriliyor olsa da performans, pil ömrü ve güvenlik sorunları web’de olduğu gibi mobilde de can sıkıcı olacak gibi görünüyor.