China Labor Watch (CLW) tarafından yayımlanan son rapor, Apple’ın üretim süreçlerinde uzun süredir gündemde olan bir sorunu yeniden gün yüzüne çıkardı. Raporda, Apple’ın en büyük tedarikçilerinden biri olan Foxconn’un Zhengzhou tesisinde işçilerin karşı karşıya olduğu düzensiz ve insan haklarına aykırı çalışma koşullarının, şirket tarafından yıllardır bilinmesine rağmen görmezden gelindiği ileri sürülüyor. CLW, 2019 yılında hazırladığı raporla 2025’teki mevcut durumu karşılaştırarak, geçen altı yıl içinde neredeyse hiçbir kayda değer iyileşmenin yapılmadığını belirtiyor.
Apple’ın tedarik zincirinde tatsız durum
Özellikle 2019’da tespit edilen reşit olmayan meslek lisesi öğrencilerinin çalıştırılması uygulamasının sonlandırılması dışında olumlu bir gelişme kaydedilmediği vurgulanıyor. Aksine, ücret politikası, etnik ayrımcılık, bilgi akışının sınırlandırılması ve iş sağlığı-güvenliği gibi kritik alanlarda şartların daha da kötüleştiği belirtiliyor. Fazla mesai, ücret seviyeleri, işçi eğitimi, sendika faaliyetleri, cinsiyet temelli ayrımcılık ve yatakhane koşulları gibi konuların ise 2019’dan bu yana değişmeden kaldığı öne sürülüyor.
Raporda dikkat çeken bir diğer unsur da maaşların yıllardır aynı seviyede tutulması. 2025 itibarıyla işçilere ödenen temel maaş, hâlâ 2.100 ila 2.400 RMB (yaklaşık 294-336 dolar) arasında. Fazla mesai ve primlerle birlikte bile maaşın toplamda yaklaşık 420 doları geçmediği ifade ediliyor. CLW, Çinli yetkililerin bu koşullardan haberdar olduğunu, ancak Apple’ın teknoloji transferi karşılığında bu duruma göz yumduğu iddiasını da raporuna ekliyor. Bu bağlamda, yeni iPhone 17’nin üretiminin bu tesiste sürmesi dikkat çekici bir detay olarak öne çıkıyor.
iPhone 17 serisi oldukça beğenildi
Apple ise iddialara yönelik yaptığı açıklamada, tedarik zincirindeki tüm şirketlerin etik standartlara uymakla yükümlü olduğunu ve bu tür iddialar ortaya çıktığında derhal harekete geçildiğini belirtiyor. Şirket, düzenli olarak bağımsız denetimler gerçekleştirdiğini ve bu vakada da acil bir soruşturma başlattığını ifade ediyor. Ancak yıllardır süren benzer iddialar, Apple’ın bu denetim süreçlerinin ne kadar etkili olduğu konusunda soru işaretleri yaratmaya devam ediyor.
